Over een paar weken zijn er weer waterschapsverkiezingen. Met jongvolwassenen aan tafel de onvermijdelijke vraag: waar heb je een waterschap eigenlijk voor nodig en wat heeft het voor zin om te gaan stemmen. Een recent bezoek aan de Sri Lankaanse havenstad Galle gaf onverwacht antwoord op de eerste vraag.
Anderhalve eeuw koloniale overheersing laat diepe sporen na in een land. Ook letterlijk. In het westen van Sri Lanka herinnert een kaarsrecht kanaal aan de Hollandse overheersing, pakweg van 1640 tot 1800. Het kanaal diende om water aan te voeren voor het bevloeien van de rijstvelden en was tegelijkertijd een welkome transportas voor het verschepen van allerlei landbouwproducten naar de zeehaven Galle. Daarvandaan ging de handelswaar, van kaneel en thee tot parels en olifanten, met een VOC-schip naar een bestemming elders langs de handelsroute tussen West-Europa en Azië.
Het VOC-gebouw als spil van de handelsactiviteiten
In het zuidwestelijke puntje van Ceylon bouwden de Hollanders Fort Galle. Het rechthoekige stratenplan met namen als de Zeeburgstraat en Kerkstraat komt heel vertrouwd voor, evenals de Groote Kerk, een heuse Nederlandse hervormde kerk. En natuurlijk een uit de kluiten gewassen VOC-gebouw, dat destijds de spil was van de overzeese handelsactiviteiten.
Tot kniehoogte
Fort Galle bood de koloniale overheersers – eerst de Portugezen, later de Hollanders en weer later de Engelsen – bescherming tegen onverlaten én de zee. Op Tweede Kerstdag 2004 werd dat eens te meer duidelijk. De tsunami die vanaf Indonesië kwam aanstormen, verwoestte een groot deel van de buitenwijken, maar het hooggelegen fort bleek een veilig toevluchtsoord. Het water drong weliswaar via de toegangspoort naar binnen, maar het kwam langzaam, niet als een vloedgolf, en zou in de meeste huizen niet verder dan tot kniehoogte komen. Dat vertelde een van de vrijwilligers in het lokale museum, volgepropt met een verzameling huisraad en gebruiksvoorwerpen. Hij keek daarbij op zijn horloge, dat half tien in de morgen aangaf. ‘Toen het water kwam was het ongeveer deze tijd.’
Hoogwater in 1995
Het deed me denken aan de hoogwaterperiode die we in Nederland in februari 1995 meemaakten. Aan de dijken die het nét hielden en daarna versneld werden verzwaard. En aan de binnenstad van Gorinchem, die hoger gelegen en goed versterkt, een tijdelijk onderkomen bood aan heel wat mensen uit de omgeving.